Çift Anadal Nedir, Avantajları Nelerdir?
Üniversite öğrencilerinin sıklıkla kafasını kurcalayan konulardan biri de ÇAP (Çift Anadal) nedir ve nasıl yapılır konusudur. ÇAP nasıl yapılır, şartları, avantajları nelerdir gibi ayrıntılara inmeden önce isterseniz önce Çift Anadal ne kısaca özetleyelim.
Çift Anadal, ön lisans veya lisans programlarında başarılı olan öğrencilerin, ana dallarına içerik olarak yakın başka bir programda ders alarak çift diploma kazanmalarını sağlayan bir uygulamadır. Örneğin, mühendislik okuyan bir öğrenci matematikten anadal yapabilir ve her iki programdan da derece almaya hak kazanabilir veya iktisat okuyan biri işletme programından derece yapabilir.
Üniversitede okuduğu bölümü yeterli görmeyen ve başka bir konuda gelişmek ve uzmanlaşmak isteyen öğrenciler bu programa katılarak mezuniyet döneminde çift diploma sahibi olmak isterler.
Ancak, çift anadal uygulaması öğrenciler için önemli bir yük haline gelebilir. Hatta çift diploma alabilmek için söz konusu öğrenci üniversitenin sosyal hayatından soyutlanabilir çünkü aynı anda iki programın derslerini üstlenmek çokça vakit ister. Fakat çift diploma elbette öğrencilerin kariyerleri ve edindikleri beceriler açısından çok önemlidir. Peki, nedir çift anadalın önemi ve avantajları?
- Bilgi birikimi: Çift anadalın öğrenciler için en büyük avantajı elbette bilgi birikimidir. Çift anadal süresince öğrenciler farklı alanlarda eğitim görme ve farklı bakış açıları kazanma fırsatı yakalıyorlar. Mesela, psikoloji okurken aynı zaman da İngiliz edebiyatıyla da ilgilenebiliyorlar. Bu program size aynı anda birçok yönden öğrenme ve kendinizi geliştirme fırsatı veriyor.
- İş hayatında öne çıkma: Çift anadal programına katılmak size farklı bakış açıları kazandırmanın yanı sıra iş dünyasında rakiplerinizden bir adım önde olmanızı da sağlar. Rakiplerle karşılaştırıldığında, daha fazla bilgi birikimi ve farklı alanlarda uzmanlık, işverenler için her zaman daha değerli olduğunuz anlamına gelir. Böylelikle iş ortamında her konuda yıldızınız parlar.
- Üretken, yenilikçi ve yaratıcı olmak: Tek bir alanla sınırlı kalmayıp, farklı alanlara hakim olmak daha yaratıcı olmanızı sağlar. Farklı sektörleri ayırt edebilmek ve takip edebilmek, yeniliğe daha açık olduğunuz anlamına gelir. Eğer ki bölümleriniz çok zıt iki dalsa, farklı alanlarda uzmanlaşmak çok daha faydalı olabilir.
- Güçlü iletişim ağı: ÇAP yapmak, birden çok kişiyle iletişim kurmanıza olanak tanır. İki farklı bölümden profesörleri tanıma şansına sahip olursunuz ve her iki bölümden de öğrenci arkadaşlarınız olur, böylelikle geniş bir bilgi alışverişi yapabileceğiniz ortamlar oluşur. Tüm bunlar, gelecekte daha güçlü bir sosyal ağa sahip olmanızı sağlayacaktır. İş ararken ve ihtiyaç duyduğunuzda iletişime geçtiğiniz ve yardım istediğiniz kişi sayısını artırırsınız.
- İleri düzey eğitim fırsatları: Çift diploma ileri düzey eğitim için de çok avantajlı olacaktır. Eğer lisans eğitiminden sonra yüksek lisans yapmak istiyorsanız çift diplomanız sizin kurtarıcınız olabilir. Birçok üniversite yüksek lisansın yapılacağı bölümle alakalı bir dersi lisans eğitiminizde almanızı istiyor. Bu da, siz iki bölümden mezun olduğunuz ve iki programdan da birçok ders aldığınız için, yüksek lisans alan seçiminde daha geniş seçeneklere sahip olabileceğiniz anlamına geliyor. Ayrıca, birçok üniversite ve özellikle de yurt dışındaki üniversiteler yüksek lisans başvurularında öğrencilerin transkriptine dikkat ediyor. Eğer yurt dışında yüksek lisans yapmak istiyorsanız çift anadal ne kadar başarılı olduğunuzu gösterecek ve ön plana çıkaracak çok büyük bir etken olacak. Hatta Avrupa’da, Amerika’da eğitim bursu verebilecek okullar ve kurumlar bile bulabilirsiniz.
Çift Anadal Nasıl Yapılır, Şartları Nelerdir?
Çift anadal şartları üniversiteden üniversiteye değişiklik göstermektedir. Ama genelinin istediği ortak unsur öğrencinin ilk programında alttan dersi olmaması ve derslerini başarılı bir şekilde tamamlamış olması. Çift anadal programına başlamak isteyen öğrenciler, başvuruları sırasında bir önceki yarıyılda tamamladıkları dersleri inceleyerek başarı kriterlerini sağlamaları halinde çift anadal programına başlayabilirler. Üniversiteler genellikle ÇAP için ortalama koşulu sunuyor. Bazı üniversiteler 4 üzerinden 2.70 ortalamanın üstündeki öğrencileri kabul ederken, çoğu 3 ve üzeri ortalamaya sahip öğrencilere ÇAP yapabilme fırsatı sunuyor. Aynı zamanda ilk programlarında %20’lik grubun içerisinde olmaları bekleniyor. Eğer koşul sağlanamıyorsa, o yılın ikinci program sınavının taban puanından daha yüksek bir puan alınması bekleniyor. Son olarak da her öğrenci istediği bölümden ÇAP yapamıyor. Bazı üniversiteler, çift anadal yapmak istenilen bölümün derslerinin %50’sinin kendi bölüm dersleriyle uymasını isteyebiliyor. Eğer bu koşulları sağlıyorsanız okulunuzun başvuru prosedürlerini araştırıp, dilekçe verip çift anadal eğitiminizi başlatabilirsiniz.
Çift anadal başvurusu yapmak kesin olarak çift diplomayla mezun olacağınız anlamına gelmiyor çünkü çift anadalın iptali de söz konusu olabilir. Mezun olduktan sonra iki alandan diploma alabilmek için her iki bölümün de gerekliliklerini belirtilen süre içinde tamamlanması gerekir. Ana dal için gerekli koşullar daha önce tamamlanmış olsa bile, öğrenciye ikinci ana dal için gerekli koşulları tamamlamak için birinci yılın başlangıç tarihinden itibaren toplam 10 yarıyıl süre verilir. Bu süreçte, öğrencinin dersleri başarıyla geçmesi ve ortalamasının (GPA) genellikle 2.0’dan düşük olmaması beklenir. Eğer dersleri tamamlayamaz ve düşük ortalama elde ederse çift anadal programı iptal olabilir.
Çift Anadal ile Yandal Arasındaki Farklar
Üniversite eğitimi gören öğrenciler yandal ve anadal yapabilme fırsatlarına sahip olabiliyorlar. Ama birçok öğrenci aralarındaki farkları hakkında henüz tam bir bilgiye sahip değil. Özetle çift anadal, lisans öğrencilerinin üniversitelerinde bir programı tamamlarken, aynı zaman diliminde başka bir programı da başarıyla tamamlamaları ve başka bir ana dalda diploma almalarıdır. Yandal ise, anadal programına kayıt yaptıranların başka bir programdan bazı dersleri aynı anda alarak ve başarıyla tamamlayarak yandal sertifikası aldıkları programdır.
Yani çift anadal ve yandal alınan ders miktarı açısından farklı; çift anadal yapan öğrenciler aynı anda iki bölüm okuyor ve iki bölümün tüm derslerini alıyor. Fakat, yandal yapan öğrenciler yandal yaptıkları bölümün programındaki sadece belirli derslerini alıyorlar.
Bir diğer fark ise diploma ve sertifika. ÇAP öğrencileri aynı anda iki bölüm okudukları ve iki bölümün programını tamamladıkları için iki tane diploma alıyorlar. Yani, asıl bölümlerinden aldıkları diploma haricinde çift anadal yaptıkları bölümün diplomasını da alıyorlar. İki bölümden de mezun sayıldıkları için, diplomaları da aynı değere sahip. Ancak yandal yapan öğrencilere diploma verilmiyor. Yandal yapan öğrenciler de başka bir bölüm okuyor olsa da sadece bazı dersleri aldıkları veya yandal yaptıkları bölümün tüm derslerini almadıkları için diploma sahibi olamıyorlar. Yandal yapan öğrencilere diploma yerine sertifika veriliyor. Böylelikle, yandal yaptıkları bölümün avantajlarından kendi bölümleri kadar faydalanamıyorlar.
Yandal’da istenilen genel ortalama ÇAP’a kıyasla daha düşük olabiliyor. Üniversiteye göre değişmekle birlikte, bazı üniversitelerde yandal yapabilmek için ortalamanın 100 üzerinden en az 65 puan olması gerekirken, çift anadal için genellikle 70 üzeri puan isteniliyor.
Son olarak, yandal ve çift anadalı birbirinden ayıran bir diğer özellik de kredi sayısı. Çift anadalda tamamlanan kredi sayısı, yan daldan oldukça fazladır. Bu kredi notu da aynı şekilde üniversiteden üniversiteye değişiklik gösterebilir. Örneğin, bir üniversite iki ana daldan 40 kredi ve bir yan daldan 18 kredi istiyorsa, bu krediler başka bir üniversitede 36 ile 15 arasında değişebilir.
Hangi Bölümlerdeki Öğrenciler Çift Anadal Yapabilir?
Her bölümden öğrenciler genellikle çift anadal yapabiliyor. Fakat, istedikleri her bölümden çift anadal yapamayabiliyorlar. Daha önce de belirttiğimiz gibi, bazı üniversiteler ÇAP yapılacak bölüm derslerinin asıl bölümün dersleriyle %50 uyumlu olması koşulu sunuyor. Örneğin; Mühendis olmak için okuyan bir öğrenci psikolojide ÇAP yapamayabilir. Bununla birlikte, mühendislik okuyan bir öğrenci, herhangi bir mühendislik veya sayısal disiplinde ÇAP yapabilir. Birçok üniversite hangi bölümlerin hangi bölümlerde yandal veya ÇAP yapabileceği konusunda bir liste yayınlıyor. Daha detaylı öğrenmek için üniversitenizden bilgi alabilirsiniz.
Hangi Üniversitelerde Çift Anadal İmkanı Var?
Maalesef her üniversite çift anadal imkanı sunmuyor. Bu nedenle üniversite eğitimi sürecinde ÇAP yapmak isteyen öğrenciler tercihlerini aşağıdaki üniversitelerdeki gibi ÇAP yapma fırsatı sunan üniversitelerden kullanmalıdır.
- Yıldız Teknik Üniversitesi
- Celal Bayar Üniversitesi
- Dokuz Eylül Üniversitesi
- İstanbul Üniversitesi
- Çukurova Üniversitesi
- Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi
- İzmir Ekonomi Üniversitesi
- Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Kocaeli Üniversitesi
- Anadolu Üniversitesi
- Osmangazi Üniversitesi
- Aksaray Üniversitesi
- Bilecik Üniversitesi gibi bazı üniversiteler çift anadal fırsatı sunuyor.
Çift Anadal Programı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Elbette, çift anadal yapmadan önce öğrencilerin kafasında birçok soru işareti bulunuyor.
- Bunlardan biri de aynı anda birden fazla çift anadal yapılır mı? Aynı anda birden fazla anadal diploma programına kayıt olamazsınız. Ancak, aynı anda başka bir ana dal ve yan dal programına kayıt yaptırmak mümkündür.
- Başka bir soru da çift anadal programının tüm derslerini almak gerekli midir? Yukarıda da belirttiğimiz gibi, çift anadal yaparken ilgili bölümün tüm derslerini almak gerekir.
- Peki, çift anadal programına devam eden öğrencinin ders yükü ne kadar olur? Çift anadal programının öğrencileri hem anadal hem de ikinci anadal için ayrı ayrı kabul limitine sahipler.
- Çift Anadal Programındaki başarısızlık öğrencilerin anadal programını etkiler mi? Başka bir ana dal programının, öğrencinin anadal programından başarı ve mezuniyetine etkisi yoktur.
- Çift Anadal Programına devam eden öğrenci anadal programından ne zaman mezun olabilir? Başka bir lisans programına devam eden bir öğrenci, devam ettiği ilk anadal programını tamamlaması halinde Mezuniyet Diplomasını alır. Çift Anadal programını tamamlayan öğrenciler, Anadal Programını tamamladıkları yarıyıl sonunda Anadal Diplomasını alırlar.
- Çift Anadal Programına devam eden öğrenci Yüksek lisans programına kayıt yaptırabilir mi? Lisans anadal programını bitiren bir öğrenci, çift anadal programına devam ederken bir yüksek lisans programına da kayıt yaptırabilir.
- Çift Anadal Programı kontenjanları dolması halinde ne yapılır? Bu durumda öğrencilerin ortalamaları değerlendirilir ve yüksek GPA’e sahip olan öğrenciye hak tanınır. Eğer öğrencilerin ortalamaları eşit ise, ÖSYS puanları ve sıralamalarına göre değerlendirme yapılır.
Önlisans Öğrencileri Çift Anadal Yapabilir mi?
Son değişikliklere göre, daha önce lisans programları arasında yapılabilen çift anadal uygulaması artık önlisans programları arasında da yapılabilmektedir. Ayrıca, bir lisans öğrencisi önlisans programında çift anadal yapabilir.
Çift Anadal Kaç Yıl Sürer?
Başarılı bir öğrenci çift anadal programını 4 yıl içerisinde bitirebilir. Fakat, aynı anda 2 programa devam etmek zor olabileceği için kişi derslerden tek seferde başarılı geçemezse 4 yıldan fazla da sürebilir.
Çift Anadal Yapmak Ücretli mi?
Devlet üniversitelerinde ÇAP ücretsizdir. Vakıf (özel) üniversitelerinde ise okuldan okula değişmekle birlikte bazı okullar ücretsiz, bazı okullar öğrencinin burs ücreti kadar ücret verebilir, bazı okullar ise tam veya sabit ücret alabilir.
