YÖK Denkliği Nedir, Denklik Belgesi Nasıl Alınır?

Türkiye’de, öğrencilerin yerel üniversitelerde aldığı ön lisans, lisans ve yüksek lisans diplomalarının, yabancı üniversitelerde alınan ön lisans, lisans ya da yüksek lisans eğitimi ile eşdeğer olması adına Denklik Belgesi almak gerekir. Kısaca YÖK Denkliği yurtdışında aldığınız diplomanın Türkiye’de geçerli sayılmasını sağlar. Kurumların YÖK tarafından tanınmasında rol oynayan faktörler ise kurumun fiziki yapısı, akademik kadrosu ve eğitim uygulamalarıdır. Böylece bahsi geçen eğitim kurumunun lise veya üniversite olarak tanınıp tanınamayacağına karar verilir.  Dolayısıyla eğitim alacağınız kurumun YÖK Denkliği olup olmadığını bilmek öğrenciler için önem taşır. 

QS World University Rankings ve Times Higher Education (THE) gibi iyi bilinen üniversite sıralaması yapan kurumların verilerine göre, dünya çapında ilk 1000’e girmeyi başarmış tüm üniversitelerin YÖK Denkliği vardır. Eğer, eğitim aldığınız kurum ilk 1000 içinde değilse YÖK Denklik Belgesi başvurusu yapabilirsiniz. Bunlara ek olarak Seviye Belirleme Sınavı’na (STS) girmeniz veya Türkiye’deki bir üniversiteden bazı dersler almanız gerekebilir. Eğitim almak istediğiniz üniversitenin YÖK Denkliği olup olmadığını internet üzerinden de araştırabileceğiniz gibi, Yükseköğretim Kurumu’na dilekçe göndererek de öğrenmeniz mümkündür. 

YÖK’ün tanıdığı ilgili kurumlardan mezun olduktan sonra ise denklik başvuru yapılması gerekir. Online başvuru yapmak mümkündür ve kişi isterse YÖK’ün resmi sitesinden, isterse de e-devlet üzerinden başvuruda bulunabilir. YÖK tarafından yürütülen inceleme süreçleri sonrasında ise Denklik belgesi alınır. 

Eğer eğitim aldığınız kurumun YÖK Denkliği yoksa, bu durumun belli dezavantajları olabilir. Örneğin, eğer kamu birimlerinde çalışmak istiyorsanız ve YÖK tarafından tanınmayan bir okuldan diplomanız varsa diplomanız geçerli sayılmaz. Öte yandan, erkek bireylerin kısa dönem askerlik hizmeti yapmaları zorlaşır. Fakat özel sektörde çalışmak istiyorsanız YÖK Denkliği pek fazla önem arz etmeyebilir. Özel sektörde, çoğunlukla, YÖK tarafından tanınan bir okuldan mezun olup olmadığınızın bir önemi yoktur. 

YÖK Denkliği Başvurusu Nasıl Yapılır?

Yurtdışında ön lisans, lisans veya yüksek lisans eğitiminizi tamamladığınız takdirde, denklik başvurusu yapmanız gerekir. Genellikle Türk vatandaşlar başvurularını e-devlet üzerinden yaparken, yabancı uyruklu kişiler YÖK’ün resmi internet sitesinden başvuruyu gerçekleştirir. 

YÖK Denklik Belgesi Başvuru Ücreti

Yüksek Öğretim Kurumu’nun resmî sitesinde yer alan bilgiler doğrultusunda, 2016 yılı itibarıyla Denklik Belgesi için başvuru ücreti alınmaya başlanmıştır. Yine 2016 yılının verilerine göre "Diploma Tanıma ve Denklik Başvuruları" maliyeti 150 TL olarak belirlenirken, “Yükseköğretim Kurumlarının Tanınma Talebi” için 50 TL ve Denklik Başvurularının Yeniden İncelenmesi” talebi için de 150 TL maliyet belirlenmiştir. Ücret yatırılırken dikkat edilmesi gereken konu ücretin hangi talep için yatırıldığının net bir ibaresinin olmasıdır. Eğer ücretin hangi talep için yatırıldığında dair net bir ibare yoksa, para iadesi yapılmaz ve sorumluluk parayı yatırana aittir. YÖK Denklik Belgesi için hesap numarası ise Yükseköğretim Kurulu’nun resmi sayfasında yer alır. 

YÖK Denklik Belgesi Almak için Gereken Belgeler

Denklik belgesi almak için başvuru yaparken belirli belgeler sunulması talep edilir. İstenilen belgeler aşağıda listelenmiştir:

• Denklik Başvuru Formu
• Mezuniyet Belgesi
• Rıza Beyanı (İmzalı şekilde başvuru belgelerine eklenir)
• Transkript
• Avrupa Birliğine üye ülkelerden alınan diplomalar için Diploma Eki (diploma supplement)
• Tüm belgelerin noter onaylı fotokopileri
• Belgelerin Türkiye Cumhuriyeti dış temsilcilikleri tarafından onaylanmış Türkçe tercümesi
• Nüfus cüzdanı fotokopisi 

YÖK Denklik Sınavı Nedir?

YÖK Denklik Sınavı, ÖSYM tarafından hazırlanan ve yurtdışında okumuş öğrencilerin diploma denkliğinin sağlanması için yapılan sınavdır. Böylece Türk öğrenciler yurtdışında bir kurumdan diploma almış olsa bile Türkiye’de mesleğini icra edebilir. Fakat, QS World University Rankings ya da Times Higher Education (THE) gibi kurumların yayınladıkları en iyi üniversiteler sıralamasında bulunan ilk 1000 üniversiteden birinde eğitim alıyorsanız, YÖK Denklik Sınavına girmenize gerek kalmaz. 

YÖK Denklik başvuru yapan adayların başvuruları incelenirken herhangi bir eksik belirlenirse (herhangi bir proje/staj eksikliği görüldüğünde ya da teorik ve uygulamalı dersler açısından bir eksiklik görüldüğü zaman) denkliğin sağlanabilmesi adına Türkiye’de bir üniversiteden bazı dersleri almanız veya STS’ye (Seviye Tespit Sınavı) girmeniz gerekebilir.  Fakat YÖK her öğrenciden böyle bir talepte bulunmaz. Yalnızca değerlendirilme sürecinde bir eksiklikle karşılaşıldığı zaman sınava girmeniz talep edilir. Fakat, öğrenci YÖK talep etmese bile kendi isteğiyle STS’ye girebilir. Diploma denklik başvuruları doğrudan reddedilen adaylar ise sınava giremezler. 

STS sınavına çoğunlukla tıp, diş hekimliği, eczacılık, mimarlık, inşaat mühendisliği ve hukuk okumuş öğrenciler girerler. Özellikle STS Tıp sınavlarına birçok öğrenci tabi tutulur. Sınavda 4 yanlış 1 doğruyu götürür ve adayların başarılı sayılması için 100 üzerinden an ez 40 puan alması gerekir. Başarılı sayılan adaylar YÖK Denklik Belgesi almaya hak kazanır. Öte yandan, özel sektörü ilgilendiren Uçak Mühendisliği, Mütercim-Tercümanlık, Ekonomi, Pilotluk, İşletme, Nükleer Mühendislik, Borsacılık, Uluslararası Ticaret, Havacılık ve Uzay Bilimleri gibi bölümlerde denklik istenmediği de görülmüştür.

YÖK Denkliği Olan Üniversiteler Hangileridir?

YÖK’ün denklik verdiği üniversiteler Ranking of World University (ARWU), CWTS Leiden Ranking Academic Ranking, QS World University Rankings, Times Higher Education (THE) World University Ranking ve University Ranking by Academic Performance (URAP) verilerine göre dünya çapında ilk 1000’de yer alan üniversitelerdir. İlk 1000’de yer alan bir üniversiteden diploma aldıysanız eğitiminizin Türk eğitim sistemiyle eş değer sayılır ve mesleğinizi Türkiye’de icra edebilirsiniz. Eğer eğitim gördüğünüz okul bu sıralamaya dahil değilse, yukarda da bahsedildiği gibi “Denklik Başvurusu” yapmanız mümkünüdür. 

URAP, THE, QS gibi güvenilir üniversite sıralamalarına göre, ilk 1000’de yer alan okullara çoğunlukla Londra, Münih, Berlin, Melbourne, Zürih, Boston, Seul ve Montreal ev sahipliği yapar. YÖK’ün denklik verdiği okullardan 50 tanesi aşağıdaki şekilde (başarı sırası göz önüne alınmaksızın) listelenmiştir: